Պարսկական Էյրենիս / Персидский Эйренис / Dark-headed Dwarf Racer
Eirenis persicus
Ընդհանուր Բնութագիրը / Общая характеристика / Summary 2
Պարսկական Էյրենիսը Հայաստանի ամենափոքր օձերից մեկն է: Այն աջքի է ընկնում պարանոցի վրա ակնհայտ մուգ ու լայն վզնոցանման նախշով, որը զբաղեցում է 8-9 թեփուկային շարք: Գլխի վրայի մուգ խալերը զբաղեցնում են գլխի համարյա ողջ վերին մակերեսը: Մարմինը կարող է լինել նախշից զուրկ, կամ բազմաթիվ լայնակի ձգված խալերով: Մեջքի մակերեսի ֆոնը բեժ գունի է, իսկ որովայնային մակերեսը բաց դեղնավուն: Հարթ ու փայլուն թեփուկները մարմնի մեջտեղում ձևավորում են 15 երկայնակի շարք: Հայաստանում հայտնի է միայն Սյունիքի Մարզի հարավից՝ Ագարակ գյուղի շրջակայքից: Այդտեղ բնակեցնում է չոր կիսանապատաին բուսականությամբ ծածկված լանջերը: Սնվում է հոդվածոտանիներով ու դրանց թրթուռներով, նեռառյալ շատ թունավոր տեսակներ ինչպիսիք են կարիճներն ու սկոլոպենդրաները: Էյրենիսները անց են կացնում օրվա մեծ մասը հողի ճեղքերում ու քարերի տակ, ու հանդիպում են հիմնականում գարնանն ու աշնանը, երբ հողի մակերեսը մանում է խոնավ, պարբերական անձրևներից: Պարսկական էյրենիսը ձվադիր տեսակ է:
Персидский Эйренис, - одна из самых маленьких и редких змей Армении. Эта змея примечательна нализичем темного ошейнико-образного пятна на шее, бежевым или розоватым туловищем с слегка проступающими продольными полосами, желтоватым брюшком, и 15 продольными рядами гладких и блестящих чешуек вокруг середины туловища. Ошейноковый Эйренис обитает в засушливых предгорьях, и предпочитает местообитания с рыхлой глинистой или щебнисто-каменистой почвой и редкой сухолюбивой растительностью. Koрмовой рацион Эйренисов состоит в основном из членистоногих, их яиц и личинок, а таже из моллюсков. Будучи не ядовитой змеей, Ошейниковый Эйренис питается ядовитыми скорпионами, сколопендрами и пауками, которых заглатывает живьем. Плоские и гладкие чешийки и плотная кожа эйренисов предотвращает проникновение яда их жертв в мягкие ткани и кровь этого хищника. Жертвы эйрениса погибают от удушья уже в пищеводе змеи. Ошейниковый Эйренис часто встречается под камнями с середины весны до начала лета, а также осенью, когда поверхность почвы пропитана влагой от периодических дождей.
Persian Dwarf Racer is one of the smallest snakes is Armenia. It is noticeable by the dark and long collar-like pattern on the neck (8-9 scale rows), black coloration of the top of the head including parietals, frontal, infraorbitals, prefrontals and shields around eyes. The body may be patternless or may have black transverse saddles. The background color of the back is bej. The belly is pale yellow. Smooth and shiny scales form 15 rows in the middle of the body. Persian Eirenis inhabits primarily dry lowlands with friable clayey and rocky soils, and known only form southern Syunik province, around Agarak. Like other species of Eirenis genus, these small non venomous snake preys of different arthorpodes including some venomous species, such as centipedes, scorpions and spiders. The most of their time dwarf racers spend in the soil and under rocks, and primarily found under the rocks, during rainy season in the spring, early summer. Persian Eirenis is oviparous.
Գրականության Ցանկ / Литература / References 2
Агасян, А.Л. 1996. Фауна Змей Армении и Нахичеванского Региона. Дисс. Канд. Био. Наук. Институт Зоологии, НАН РА 286 с.
Arakelyan, M.S, Danielyan, F.D., Corti, C., Sindaco, R., Leviton, A. Herpetofauna of Armenia and Nagorno-Karabakh. SSAR. 2011. 154 pp.
Даревский И.С. 1957. Фауна Пресмыкаюшихся Армении и ее зоогеографический Анализ. Дисс. Канд. Биол. Наук. Зоол. Инст. АН Арм. ССР. 450 с.
Հայաստանի Բնաշխարհ, Ընտանեկան Հանրագիտարան Մատենաշար: Խմբագիրներ: Ռ.Մ. Մարտիրոսյան, Հ.Մ. Այվազյան, Մ.Ս. Ադամյան, Գ.Վ. Ալեքսանյան, Վ.Ս. Աստվածատրյան, Վ.Բ. Բարխուդարյան, Ա.Մ. Բարսեղյան, Է.Ս. Գաբրիելյան, Ա.Ա. Գալոյան, Վ.Պ. Հակոբյան, Լ.Վ. Հարությունյան, Խ.Ե. Նազարյան, Ռ.Տ. Ջրբաշյան, Ֆ.Ս.Սարգսյան, Լ.Վ. Վալեսյան, Լ.Լ. Օսիպյան, Պ.Գ. Ալոյան, Ֆ.Մ. Աղամալյան, Ս.Ս. Արմաղանյան, Ս.Ա. Բալոյան, Ն.Ց. Գաբրիելյան, Տ.Լ. Թադևոսյան, Հ.Մ. Խաչատրյան, Ա.Վ. Խոյեցյան, Ռ.Ս. Մկրտչյան, Բ.Պ. Մնացականյան, Է.Գ. Յավրույան, Ս.Գ. Նանագուլյան, Վ.Խ. Պողոսյան. Հայկական Հանրագիտարան Հրատարակչություն, Երևան, 2006. 692 էջ:
Եղիազարյան Է.Մ., Եղիազարյան, Ս.Ս., Դանիելյան, Ֆ.Դ. 2005 Սողուններ. Երևանի Պետական Մալասարանի Հրատարակչութույն, 143 էջ:
Mahlow, K., Tillack, F., Schmidtler, J.F., Muller, J. 2013. An annotated checklist, description and key to the dwarf snakes of the genus Eirenis Jan, 1863 (Reptilia: Squamata: Colubridae), with special emphasis on the dentition. Vertebrate Zoology, 63(1):41-85.
Հոմանիշներ / Синонимы / Synonyms 2
Պարսկական Պսովդոցիկլոֆիս, Պարսկական Էյրենիս, Պարսկական Գաճաճ Սահնօձ, Պարսկական Գաճաճ Սահուկ
Fuentes y créditos
- (c) Omid Mozaffari, algunos derechos reservados (CC BY), http://farm8.staticflickr.com/7354/11666936734_3fa4b0993e_o.jpg
- (c) Tigran Tadevosyan, algunos derechos reservados (CC BY-SA)
