Hoog-pathogene aviaire influenza (HPAI) staat ook wel bekend als vogelgriep. Recent bleken deze virussen zich via wilde vogels in Europa te verspreiden naar Noord- en Zuid-Amerika. Tegelijkertijd zien we massale sterfte in verschillende wilde vogelpopulaties waaronder bedreigde soorten, en zijn we getuige van de grootste wereldwijde HPAI-uitbraak in pluimvee ooit.
Recent nam ook het aantal meldingen van infecties van wilde zoogdieren toe. Inmiddels gaat het om meer dan 30 soorten. In nertsen en diverse zeezoogdieren was er zelfs sprake van grootschalige overdracht tussen zoogdieren. Deze bevindingen benadrukken dat het virus de mogelijkheid heeft om zich aan te passen aan zoogdieren en overdraagbaar te worden. Gelukkig wordt op dit moment het risico voor mensen nog niet hoog ingeschat.
Tijdens deze bijeenkomst lichten de sprekers recente ontwikkelingen toe in de HPAI-uitbraken in wilde vogels, pluimvee, mensen en andere zoogdieren, met focus op Nederland. Daarbij staan ze stil bij de interventie-opties die beschikbaar zijn om de gezondheid van dieren en mensen te borgen, en de moeilijkheden rondom deze interventie-opties.
Het H5N1-vogelgriepvirus heeft inmiddels de sprong gemaakt van vogels en pluimvee naar diverse zoogdieren en heeft zich ook verspreid naar andere delen van de wereld. Wat zijn de laatste ontwikkelingen rond vogelgriep? Welke opties zijn er om de gezondheid van dieren en mensen te borgen, en wat zijn hierbij de risico’s?
Cary Institute
'Fallen Trees and Coding Dreams, or Near Real-Time Deforestation Monitoring'.
https://www.caryinstitute.org/events/fallen-trees-and-coding-dreams-or-near-real-time-deforestation-monitoring The proliferation of satellite imagery has facilitated the analysis of deforestation trends using multi-source time series approaches. This combination of long-term data sources can be crucial for near real-time (NRT) deforestation monitoring in tropical regions with extensive cloud cover. Yet despite recent progress, methods in multi-source, NRT monitoring have experienced issues with trade-offs between accuracy and latency, the lack of external spatial data, and general inability to incorporate users into the workflow.
This talk will discuss McGregor's doctoral research which focused on three main topics: 1) a novel, NRT detection algorithm that was created to explicitly assess multiple spectra of trade-offs; 2) landscape processes that were incorporated into the algorithm using a Bayesian approach; and 3) an expansion of the methodology used to develop a continuously-improving model by integrating input from in-situ users.
Hartelijk dank voor uw deelname aan het webinar Vogelgriep bij zoogdieren op donderdag 26 oktober. Wij hopen dat het informatief voor u is geweest.
Tijdens het webinar zijn er veel vragen gesteld. Binnenkort ontvangt u de antwoorden op de meest gestelde vragen per mail. Voor meer informatie verwijzen we u graag door naar onze website.
d the special Issue of the Journal of Wetland Archaeology. It's co-edited by dr. Tymon de Haas and dr. Mans Schepers.
🌿 the papers reflect upon need for wetlands to be restored to combat climate change and biodiversity declines.
Journal of Wetland Archaeology, Volume 22, Issue 1-2 (2022), ‘Between reclamation and restoration: the archaeology, historical ecology and future development of reclaimed wetland landscapes.’
Editorial
the editorial can be found here.
Journal of Wetland Archeology
Journal of Wetland Archeology
Comparing Europe and America
The papers in this special issue explore the archaeology and historical ecology of wetland environments in various parts of Europe and northern America. These environments all have in common that they have been reclaimed at one or multiple moments in their history, and that these reclamations have shaped the subsequent development of the landscape and environment.
Besides showing the historical depth and variability of wetland reclamation, the papers also reflect upon the need for wetland environments globally to be restored in order to combat two of the key challenges of the Anthropocene – climate change and biodiversity declines.
This is the contribution by dr.Tymon de Haas and dr. Mans Schepers, in which they compare the diachronic development of two reclaimed wetland landscapes in the Netherlands (de Onlanden in Groningen) and Italy (the Pontine Plain):
https://www.tandfonline.com/toc/yjwa20/22/1-2 https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/14732971.2022.2072097 Wetland reclamation has occurred under diverse geographic and socio-political conditions. A single reclamation event however, forms only one step in the evolution of what we refer to as reclamation landscapes. This paper assesses how interacting physical geographical, cultural and biological processes shape the landscape diachronically. Using a triangular model, we compare two wetland landscapes: the Pontine marshes in central Italy, reclaimed as part of Rome’s early Imperial expansion; and the Onlanden area in the northern Netherlands, reclaimed by emergent state societies in the Middle Ages. Reclamation turned out not fully resilient from a cultural perspective in both cases, as physical geographical and biological processes continued to raise challenges in both reclamation landscapes. It is argued that the triangular model offers potential to systematically explore the drivers behind landscape evolution comparatively. A better understanding of such drivers may in turn improve current landscape management policies, including rewilding efforts.
The Reclamation Landscapes of the Onlanden (Northern Netherlands) and Pontine Marshes (Central Italy): A Short Introduction
The two reclamation landscapes that are object of study are the Pontine marshes in central Tyrrhenian Italy, and the Onlanden in the northern Netherlands (Figure 2). Both areas are characterized by an extensive and ongoing research history, which includes various types of archaeological, palaeo-environmental, and geological studies. Both these areas specifically serve as examples of well-studied reclamation landscapes and we heavily rely on previously published work by ourselves and others for this paper. For more detailed information, as well as the source data underlying various aspects discussed here, we refer to the original sources.
The Onlanden are located in the Northern Netherlands, on the border between the provinces of Groningen and Drenthe. The area is divided in a number of sub-regions, largely determined by its reclamation history. In this contribution, we will primarily focus on the area known as the Roderwolderpolder. This relatively low-lying area has a diverse ecological history, but has been ‘wet’ in varying, and relevant, degrees throughout history. The southern part of the area consists primarily of peat soils. These occur in the Northern area as well, but there these have been covered by younger, clay sediments. The hydrological and pedological conditions of the area explain the name Onlanden, which literally translates to ‘bad lands’. No actual settlements developed within the reclaimed area, but villages do occur on higher sandy outcrops around it. The most important of these is the city of Groningen, which over time has expanded significantly and now borders the area. The expansion of the Medieval town of Groningen probably triggered the intensification of the exploitation and reclamation of the Onlanden in the Middle Ages. It has long been known that numerous raised homesteads or small dwelling mounds occur in the area that date back to this period. A major field-work project focusing on the aforementioned Roderwolderpolder was carried out from 2008 to 2011, resulting in an extensive edited volume that is the basis for the present analysis (Nicolay Citation2018a).1This is published in Dutch, but English summaries are provided for all chapters. This project followed the intended transformation of the area from an agricultural area, into an area used simultaneously for (wetland) nature development and water retention.
Achtdelige serie waarin de historie van de provincie uitvoerig wordt belicht, vanaf het ontstaan tot het heden. Het programma is onderdeel van de manifestatie Verleden van Groningen.
De eerste aflevering gaat over de eerste bewoners van het gebied wat we nu Groningen noemen. Dat zijn de rendierjagers die hier zon 11.000 jaar geleden rondliepen, de eerste boeren van de trechterbekercultuur die zich zon 5000 jaar geleden in het Noorden vestigden, en de bewoners van de wierden zoals Ezinge in de periode van 600 voor tot 400 na Christus.
Als het over Oost-Groningen gaat, denken mensen vaak aan Veendam of de Pekela’s. Als je nog verder naar het oosten gaat kom je weer in het westen uit: Westerwolde. Hoe komt het toch dat het meest oostelijke deel van onze provincie zo’n westelijke benaming heeft? In het westen waarvan ligt eigenlijk dat wold? Bij de lezing van 25 oktober hoort dit filmpje. Aan de hand van oude aktes, brieven en kaarten uit vertelt Lieuwe Jongsma van de Groninger Archieven hoe Westerwolde in Oost-Groningen terecht kwam.
Oost Groningen Documentaire programma langs de rafelranden van Nederland 31 maart 2013 VPRO
De Nederlandse grenzen vormen een bron van verhalen, die erop wachten om verteld te worden. Schrijver en presentator Tommy Wieringa, zelf afkomstig uit de oostelijke grensstreek, onderzoekt in De Grens de rafelranden van Nederland. In een reis door eigen land vraagt hij zich af hij waarom de grenzen lopen zoals ze lopen en hoe de grenzen ons verdelen en verenigen.
Lezing op 8 februari 2023: 'Land van Wierden, het monumentale Noord Groningse landschap'
et platform Archeologie en publiek is bedoeld voor beheerders van archeologische collecties, archeologische informatiepunten en archeologen. Het doel van het platform is om ervaringen en kennis te delen en publieksactiviteiten op elkaar af te stemmen. Tijdens ieder platform staat ook de website Archeologie en Landschap centraal die in ontwikkeling is.
Daarnaast worden er elk jaar drie archeologielezingen georganiseerd in het kader van het Platform Archeologie.
ARCHEOLOGIELEZINGEN 2022/2023
De geheimen van de bodem; drie publiekslezingen over archeologie
Elk najaar/winter organiseert Erfgoedpartners publiekslezingen over archeologie in samenwerking met andere erfgoedinstellingen.
De lezingen zijn gratis toegankelijk. Ook in de winter 2022/2023 waren er lezingen over uiteenlopende archeologische onderwerpen op verschillende locaties in de provincie Groningen.
De lezingen zijn (terug) te zien op het YouTube-kanaal van Erfgoedpartners. De lezingen zijn ondertiteld.
Jagers en verzamelaars in de Veenkoloniën
Middensteentijdonderzoek in Stadskanaal e.o.
Semsstraatkerk, Stadskanaal
Donderdag 26 januari 2023
Lezing door Henny Groenendijk, archeoloog
Deze lezing belicht de geschiedenis van de middensteentijd in de Groninger Veenkoloniën. Bij de aanleg van het A.G. Wildervanckkanaal in de jaren ’80 van de vorige eeuw deed de Rijksuniversiteit Groningen archeologisch onderzoek in het tracé.
Men vond o.a. veel vuurstenen werktuigen en ruim vijftienhonderd haardkuilen gedateerd tussen 7600 en 6500 v.C, achtergelaten door rondtrekkende jagers en en voedselverzamelaars die geregeld terugkeerden naar deze plek.
Ook gaat Groenendijk in op vrijwel vergeten archeologisch onderzoek langs het Pagediep.
Deze lezing belicht de voor veel mensen onbekende geschiedenis van de middensteentijd in de Groninger veenkoloniën. Bij de aanleg van het A.G. Wildervanckkanaal in de jaren ‘80 van de vorige eeuw, deed de Rijksuniversiteit Groningen archeologisch onderzoek in het tracé. Men vond o.a. veel vuurstenen werktuigen en ruim vijfhonderd haardkuilen gedateerd tussen 7600 en 6500 voor Christus: de middensteentijd. Achtergelaten door rondtrekkende jagers en voedselverzamelaars, die geregeld terugkeerden naar deze plek. Ook gaat Groenendijk in op nagenoeg vergeten archeologisch onderzoek langs het Pagediep, aan de andere kant van Stadskanaal.
Land van Wierden
Het monumentale Noord-Groningse landschap
Museum Wierdenland, Ezinge
Woensdag 8 februari 2023
Lezing door Ben Westerink, auteur van ‘Wierdenlandschap’
Wierden werden ooit opgeworpen om de bewoners langs de noordkust tegen de stormvloed te beschermen. De kuststrook van Groningen ligt er nog altijd mee bezaaid. We tellen er vele honderden. Wierden zijn er in allerlei afmetingen en verschijningsvormen. Van grote dorpswierden met veel nieuwbouw tot bescheiden verlaten huiswierden die alleen bij een lichte nevel goed zichtbaar zijn. Tijdens de lezing gaan we op zoek naar de hoogtepunten van het wierdenlandschap.
YouTube registratie volgt.
Wonen en werken tussen de Hondsrug en de Hunze
Archeologisch onderzoek De Vork bij Haren
Doopsgezinde Kerk, Groningen
Donderdag 9 maart 2023
Miranda de Wit vertelt over het archeologisch onderzoek op plangebied De Vork (2015/2017). Aanleiding hiervoor was de aanleg door ProRail van een nieuw opstelterrein voor treinen. Het onderzoek leverde veel informatie op over het gebruik van de zone tussen hogere zandgronden en lagere beekdalen, in dit geval tussen de Hondsrug en het Hunzedal, door de tijd heen. Duidelijk is dat mensen al vanaf de steentijd dit soort locaties opzochten vanwege de uitstekende mogelijkheden om te kunnen voorzien in hun levensonderhoud. Ondanks de geleidelijke vernatting van het gebied bleef het -met enige tussenpozen- lange tijd aantrekkelijk voor de (prehistorische) mens.
Wie waren de eerste anatomisch moderne mensen in Nederland? Tijdens de laatste ijstijd, (het Weichselien, van 150.000 – 12.000 jaar geleden) was Nederland een onbewoonbare poolwoestijn. Aan het eind van de ijstijd begon het klimaat te verbeteren waardoor toendralandschappen en bebossing langzamerhand noordelijker konden uitbreiden. Al snel vestigden pioniers zich in deze landschappen: mensen die in barre omstandigheden leefden van de jacht op wild en het verzamelen van planten. Archeologen Dion Stoop (Noordelijk Archeologisch Depot, Nuis) en Pir Hoebe (Rijksuniversiteit Groningen) vertellen wat de archeologie ons leert over de levenswijze en geschiedenis van deze mensen
Archeologielezing 2 maart 2022: Middeleeuwse malaria in Nederland - Rachel Schats
Archeologielezing 2 maart 2022: Middeleeuwse malaria in Nederland - Rachel Schats
Een eeuw verkavelen in Drenthe’ is in 2019
Met het project ‘Een eeuw verkavelen in Drenthe’ is in 2019 na zes jaar selecteren, scannen en beschrijven de fotocollectie van de Dienst Landelijk Gebied online gezet. Deze collectie omvat ruim 4.000 foto’s van meer dan 75 uitgevoerde ruilverkavelingen en landinrichtingsprojecten in de provincie Drenthe van de afgelopen 80 jaar. Drenthe is hiermee de eerste en enige provincie in Nederland waarvan de collectie van de inrichting landelijk gebied is gedigitaliseerd én beschreven.
"Drenthe was de Randstad van de prehistorie" | Tussen Zand en Veen | RTV Drenthe
Drenthe is de oudste provincie van Nederland en was vroeger erg dichtbevolkt. Hoe kwam dat eigenlijk? Robbert en Loes gaan terug in de tijd met hoogleraar Landschapsgeschiedenis Theo Spek. Lees meer: https://rtvd.nl/aLwX
Hoe zijn zand- en veendorpen ontstaan en opgebouwd? | Tussen Zand en Veen | RTV Drenthe
Hoe zijn zand- en veendorpen ontstaan en opgebouwd? | Tussen Zand en Veen | RTV Drenthe Loes en Robbert duiken met Jermo Tappel in de geschiedenis, en nemen de oorsprong van zand- en veendorpen onder de loep. Wist je dat de Brink vroeger aan de rand van het dorp lag? Abonneer hier: https://bit.ly/3sg6sVx
Zoveel mogelijk water in het Drents-Friese Wold | ROEG! Uitzending
Al 30 jaar wordt gewerkt aan het natter maken van het Drents-Friese Wold. Een uniek stukje hoogveen overleeft daardoor. Tineke Bouwmeester neemt ons mee naar de 'haarvaten' van het Wold. Abonneer: https://bit.ly/3L0jjW1
00:00 - Intro
01:16 - Prachtig en uniek hoogveen
02:06 - Eerste resultaten natuurherstel
02:58 - Succesvolle kamsalamanders in Oude Willem
05:31 - Hard aan de slag om water vast te houden
07:45 - Gentiaanblauwtje maakt gebruik van ‘stepping stones’
10:52 - Bijzondere vegetatie in de badkuip
12:23 - Afscheid op de brug
Uitzenddatum: 7 oktober 2023
Koeweide, in het Vondelpark.
Deze keer ga ik langs bij de Koeweide, in het Vondelpark.
Hier is echt een pareltje in het groen te vinden, het wemelt hier van het leven, en dat allemaal door ecologisch beheer, waarbij geen grote machines te pas komen en alles binnen de kringloop blijft. Gefaseerd maaibeheer zorgt voor bloemrijkheid en schuilgelegenheid. Maaisel op speciale plekken op het terrein en dood hout zorgen voor voeding , gezonde bodem en nieuw leven. Het resultaat mag er wezen, het wemelt er van de dieren en er staan tal van bijzondere zeldzame planten.
Wil je meer weten over ecologisch beheer of een keertje een rondleiding? Dat kan, loop maar een keertje langs. Meer info over het beleid van Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/bestuur-orga...
regiobeheerder Klaar Meulebrouck en boswachter Bart Roose van het Agentschap voor Natuur en Bos
Biodiversiteit in het bos is meer dan veel verschillende bomen, planten en dieren. Het gaat ook over oude en jonge bomen, open plekken, dood hout in het bos, gevarieerde bosranden, poelen en meer van dat moois. Om onze bossen in topvorm te krijgen, werken we dan ook geregeld in het bos.
In dit filmpje geven regiobeheerder Klaar Meulebrouck en boswachter Bart Roose van het Agentschap voor Natuur en Bos jullie een zicht op bosbeheer en de inspanningen die worden geleverd om onze bossen gezond te houden.
Over stikstof is heel wat te doen. We zetten daarom in een 6-delige reeks uiteen wat stikstof precies is, wat de impact ervan op de natuur is en welke onderzoeken het INBO uitvoert.
In dit eerste deel hoor je onderzoeker Jeroen Vanden Borre aan het woord. Hij legt uit wat stikstof precies is en wanneer we praten over een 'stikstofprobleem'. Stikstof en onze natuur - Deel 1: het stikstofprobleem, wat is dat?
Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/
Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.
Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.
Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?
"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."
Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."
Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."
17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
Aflevering 4. Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven.
De groeiende macht van de graven van Holland in Westfriesland. Zij legden de ambachten, koggen, en bannen regels op voor het onderhoud van de Omringdijk.
Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap
Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven
In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.
In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.
Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’
Podcast 'Verboden Terrein' - Aflevering 4: Han van der Maas
In de vierde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Han van der Maas over IQ en erfelijkheid: een ideologisch mijnenveld.
Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.
Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).
Bronnen van de filmfragmenten:
When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
• When Charles Murray Comes To Campus, ...
Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
• Why DNA matters for social equality w...
'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...
Valerie Trouet kicks off the UA Science Cafe Series on "Women in Science" at Magpies Pizza on September 18, 2018.
Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.
Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.
Gelukkig zijn ze er nog, de mensen die hun mond opendoen, hun visie, gedachten en dromen met ons delen, zich mengen in het publieke debat of zonder enige terughoudendheid het openbare toneel betreden. Ze trotseren de haat op twitter, de steen door de ruit, de onder de gordel-opmerkingen van reaguurders, terwijl ze weten dat ze ieder moment gecanceld kunnen worden. Toch gaan ze door. Wat beweegt hen?
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet In MISCHA! gaat presentator Mischa Blok op zoek naar de drijfveren van deze mensen. Dat doet ze met haar kenmerkende stijl van interviewen: een echt en gelijkwaardig gesprek. Oprechte interesse. Dus geen draaiboek, geen enkele vraag op papier. Een uur lang met één gast de diepte in, een reis langs inzichten en kwetsbaarheden. Persoonlijke gesprekken met verrassende wendingen die zowel de gast als de presentator ontregelen.’
Hoe kwetsbaar is het kinderbrein? En wat is de invloed van biologische processen, sociale interactie en opvoeding op de ontwikkeling van de hersenen van het kind? De bekende neurobioloog Dick Swaab stelt dat de ontwikkeling van onze hersenen tijdens en direct na de geboorte in grote mate onze mogelijkheden en beperkingen bepalen. Als hersenontwikkeling zo kwetsbaar is, hoe kunnen we dan zorgen voor een gezonde ontwikkeling? Sluit aan bij de livestream.
Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek
Valerie-Trouet: Tree Story: what we can learn about climate and forest history from the tree rings
I missed that one...(Travel??)
https://www.inaturalist.org/blog/19977-introducing-taxon-frameworks People often get very passionate about taxonomy - which I guess is good. But as we work towards a consensus taxonomy that we all share, I'll close with a plea for a spirit of compromise and flexibility. The iNat tree of life exists in this weird place between phylogeny (a tree that exactly matches evolutionary history) and taxonomic nomenclature (a set of rules for categorizing things). The taxonomies behind Catalogue of Life, GBIF, the IUCN Redlist, EOL and others occupy similar spaces. This means that while most of the changes come from trying to make the trees reflect evolutionary history, they still have many useful but non-'natural' (non-monophyletic) groups like 'Reptiles'. iNat curators coming from more of the phylogenetic philosophy often want to totally restructure the tree with something that better reflects evolutionary history. While this is a critical component of guiding taxonomic decisions, other factors like stability and simplicity must also be considered too. At its core, the iNaturalist tree is still a Linnaean taxonomy and unnamed ranks such as 'clade' can't be accommodated by the system at the moment. Please try to be open minded and flexible as we compromise towards a consensus taxonomy even if it doesn't result in a perfect phylogeny.
Similarly, iNaturalist isn't built to accommodate all of the rules and metadata that have governed taxonomic nomenclature back to the days of Linnaeus. Some things like quadrinomials are allowed under the rules of nomenclature but can't be accommodated by the iNaturalist system at the moment. Please be similarly flexible regarding some of the strict rules of nomenclature and the omission of certain nomenclatural metadata like types and authors. Once taxon frameworks become editable by iNat curators, we hope they will be places for curators to add some of this metadata if they wish
https://www.inaturalist.org/blog/19977-introducing-taxon-frameworks
https://www.inaturalist.org/blog/85698-update-on-taxon-frameworks Since then, the number of Taxon Frameworks with external references has increased. The World Registry of Marine Species is now being used for nearly all Animal Phyla outside of Arthropods and Chordates. All Chordate taxa are linked to references such as the Reptile Database and Catalog of Fishes. Plants of the World Online is the reference for Vascular Plants. We still have no taxonomic references for Kingdoms such as Fungi and Chromista.
https://www.inaturalist.org/blog/85698-update-on-taxon-frameworks
Hoe konden er tonijnen van vier meter in de Noordzee leven? (3/5)
Wat hebben roggen, oesters en tonijnen gemeen? Ze zijn allemaal verdwenen uit de Noordzee. Maar waar zijn die tonijnen van 4,5 meter lang gebleven? Heeft het te maken met overbevissing, of zijn er nog andere krachten in het spel? En hoe krijgen we die vissen weer terug? Prof. dr. Han Lindeboom van de Wageningen UR legt uit.
Hoe kan er zo'n rijk onderwaterleven verstopt zitten in onze grauwe Noordzee? (1/5)
De Noordzee is een gebied dat rijk is aan leven. Hoe kan het dat er in die troebele plas water zoveel verschillende dieren leven? Hoe zorgde die diversiteit en rijkdom voor oorlogen? En waarom is het schadelijk dat we de zee door onze welvaart vol fosfaat pompen? Die vragen en meer behandelt prof. dr. Han Lindeboom van de Wageningen UR in dit college.
wwww.nooordenDuurzaam,bk programmering van komende duurzaamheidsweken, waar we in samenwerking
met o.a. Groener Groningen, Up to Us en SDG House Groningen aan werken.
Heb je meer idee daarvoor dan geef maar door. Ook gaan we influencers in
de vijf taakgroepen langs met de uitkomsten van gisteren, om animo te
peilen voor samenwerken en opschalen van dit idee. Verder is vanochtend
in de onderzoeksgroep op de RuG waarin we deelnemen besloten om verder
in te zetten op visualisatiegereedschap voor circulaire productraden
(zoals het tekenprogramma van het betondiagram in de bijlage).
Suggesties welkom!
De Levende Natuur organiseert exclusief voor haar abonnees een excursie naar het onderzoeksgebied dat in de Marker Wadden Archipel ligt. De excursie zal worden geleid door de auteurs van het eerder verschenen artikel: Jan van der Winden en Camilla Dreef.
Op 27 oktober gaan we met de reguliere veerdienst naar het eiland (vertrek 09:30 uit Lelystad). We bekijken van afstand het proefeilandje met de verschillende bodemsubstraten en gaan in discussie hoe in Nederland de noodzakelijke open pioniersituaties het beste in stand kunnen worden gehouden.
Geef je snel op! Er is plaats voor maximaal 25 deelnemers.
Vogels en Biobollen
Met https://meergezondejaren.nl/agenda/ naar de Blije Bodem gewest vandaag.
https://www.vanlauwerstoteems.nl/ https://www.vanlauwerstoteems.nl/uploads/1/1/7/1/117136146/een_kronkelend_verhaal.pdf De veenrivier de Oude Riet kreeg rond het jaar 800 na Chr. een andere loop, toen de Lauwerszee ontstond. Het zeewater drong bij vloed diep het Westerkwartier in en gebruikte daarvoor de bedding van het veenriviertje Oude Riet. Er ontstond een getijdenlandschap met grote invloed op het ontstaan van zowel het noordelijk als zuidelijk Westerkwartier. De rivier maakte kolonisatie en ontginning van de ‘wolden’ in het moerassige zuiden mogelijk. Al in de middeleeuwen verzandde de zeearm. Deze werd afgedamd en ingepolderd. De waterafvoer werd toevertrouwd aan gegraven waterlopen, waaronder Wolddiep en Matsloot. De oude zeegeul is op veel plekken nog zichtbaar in de vorm van inversie – de bedding van de vroegere zeearm ligt hoger dan het omringende land.
https://www.ouderiet.com/nieuws De lezing gaat over de jongste inzichten rond deze zee-inbraak, de ontwikkeling ervan en de gevolgen voor het landschap en de bewoners toen en nu. Ook gaat Westerink in op prognoses rond de zeespiegelstijging en bodemdaling voor de nabije toekomst. Ben gebruikt veel zelf getekende kaarten voor de historische ontwikkeling van het landschap. Archeologische, bodemkundige en geografische gegevens komen aan bod.
Met de lezing vragen Platform Oude Riet en Stichting Oudheidkamer Fredewalda aandacht voor het dallandschap Oude Riet, de geschiedenis en de verdere ontwikkeling ervan.
https://noorderbreedte.nl/?s=lelylijn+koos+vos&x=0&y=0 Het Platform wil het beekdallandschap van de Oude Riet zichtbaar, beleefbaar en voorstelbaar maken. Geen wonder dat we de discussie over de Lelylijn met zorg volgen. We vragen ons af wat aanleg van deze spoorlijn gaat betekenen voor dit landschap. In hoeverre gaat deze lijn dit gebied ‘raken’ en treffen? Veel is nog onduidelijk (financiering, precieze tracé, een internationale of slechts nationale lijn), maar de gevolgen kunnen groot zijn. Om de discussie aan te zwengelen publiceerde Koos Vos in 2021 hierover in tijdschrift Noorderbreedte. Zijn insteek is dat ‘de Lelylijn de nekslag is voor een beschermd landschap’.
De afgelopen jaren zijn in diverse tijdschriften en bundels kleinere - en soms ook wat grotere - artikelen van mijn hand verschenen. In deze rubriek wordt een aantal daarvan als PDF-bestand gepresenteerd.
Mijn dissertatie Groningen, een stad apart uit 2007 en het boekje Een kronkelend verhaal uit 2011 zijn niet meer leverbaar, maar er is nog wel belangstelling voor. Dat geldt ook voor de vertaling van secretaris Johan Julsings 'geheime dagboek' over 1589-1594 en Francisco Verdugo's verslag over zijn belevenissen in de jaren 1581-1595. Pagina's met een verkorte weergave van de inhoud van deze publicaties bereikt men via de onderstaande links:
Op deze pagina's staan links met behulp waarvan men pdf-versies van deze publicaties kan downloaden.
De streek rond de stad Groningen ligt ingesloten tussen het Drentse plateau en de kleilanden langs de Waddenkust. Dit gebied was alleen bewoonbaar voor zover de bewoners erin slaagden zich het Drentse water en de zee van het lijf te houden en tegelijk ook hun eigen overtollige water kwijt te raken.
Eeuwenlang hebben de bewoners van dit gebied hun best gedaan om hun leefomgeving te verbeteren. Soms deden ze dat door de natuur een handje te helpen, maar meestal ging het erom haar te bedwingen of de schade te herstellen die ze had aangericht. Ze legden kaden en dijken aan, groeven watergangen en bouwden zijlen (sluizen). Sporen van deze ingrepen zien we terug in het landschap: in de loop van een sloot, in de vorm van een perceel grasland of in een verzakte dijk. Wie zijn ogen de kost geeft, ervaart zelf dat het landschap zich laat lezen als een tekst. ‘Groningen en het Drentse water’ is oorspronkelijk opgezet als een cursus die in de jaren 2012-2013 aan de Senioren Academie Groningen-Drenthe-Friesland is gegeven. Besproken worden de sporen die tot op de dag van vandaag getuigen van de strijd die onze middeleeuwse voorouders tegen het water hebben gevoerd. Uitgangspunt vormen zoveel mogelijk de schaarse schriftelijke bronnen die daarover bewaard zijn gebleven en die vaak moeilijk te interpreteren zijn. We volgen Hunze, A en Peizerdiep in hun loop door het land en de tijd en ontdekken dat ook de inrichting van het grondgebied van de huidige gemeente Groningen grotendeels bepaald is door de eisen die het water stelde. ‘Groningen en het Drentse water’ is bedoeld voor hen die meer willen dan een verhaal in grote lijnen en bereid zijn terug te gaan naar de bronnen van onze kennis. In de meeste hoofdstukken zijn becommentarieerde vertalingen opgenomen van de archiefbronnen die bij de reconstructie van de ontwikkeling zijn gebruikt. Transcripties van de oorspronkelijke teksten zijn als bijlagen aan de hoofdstukken toegevoegd.
‘Groningen en het Drentse water’ bestaat uit de volgende elf delen:
